Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB), çocukların okul yaşamını, arkadaş ilişkilerini ve aile içindeki dinamikleri doğrudan etkileyen, en sık görülen nörogelişimsel bozukluklardan biridir. DEHB yalnızca çocuğun dikkati veya davranışlarını değil, tüm ailenin günlük yaşamını dönüştürür.
Pek çok aile şu soruyla karşı karşıya kalır:
“Çocuğumu desteklemek için hangi adımlar gerçekten işe yarıyor?”
İşte bu noktada ebeveynlik müdahalelerinin rolü ön plana çıkar. Son yıllarda hem klinisyenler hem de araştırmacılar, ebeveyn davranışlarının çocukların belirtilerini ve işlevselliğini nasıl etkilediğini anlamaya büyük önem veriyor.
Bilim Ne Diyor?
1.720 aileden elde edilen verilerin birleştirildiği kapsamlı bir meta-analiz, ebeveynlik müdahalelerinin DEHB’li çocuklarda etkili ve anlamlı iyileşmeler sağladığını gösteriyor.
Araştırmanın öne çıkan bulguları:
- Belirtilerde azalma: Çocukların dikkat eksikliği ve hiperaktivite belirtileri düşüyor.
- Günlük yaşam becerilerinde iyileşme: Aile içi işlevsellik artıyor, rutinler kolaylaşıyor.
- Ebeveynlik tarzında olumlu değişim: Olumsuz tepkiler azalıyor, ebeveyn–çocuk ilişkisi sıcaklaşıyor.
Bu sonuçlar, yalnızca semptom kontrolünden öte; çocuğun ve ailenin hayat kalitesini artıran köklü bir değişimin mümkün olduğunu ortaya koyuyor.
Araştırmadan Öne Çıkanlar
Sıcaklık ve duyarlılık:
Çocuğa karşı şefkatli ve yapılandırılmış yaklaşım, daha olumlu sonuçlarla ilişkili.
Olumsuz tepkilerin azalması:
Olumsuz ebeveyn tepkilerinin azalması, çocuklardaki iyileşmenin en güçlü belirleyicilerinden biri.
Aile merkezli yaklaşım:
Aile merkezli yaklaşımlar, yalnızca çocuk değil tüm sistem üzerinde etkili.
Sonuç
Kanıtlar çok açık: Ebeveynlik yaklaşımlarında yapılan bilinçli değişiklikler, DEHB’li çocukların hayatında gerçek bir fark yaratıyor. Sıcak, tutarlı ve kanıta dayalı ebeveynlik yöntemleri, hem çocuğun günlük işlevselliğini hem de aile içi huzuru güçlendiriyor.
Kaynak: Psyllou, C., Luman, M., van den Hoofdakker, B. J., Van der Oord, S., Aghebati, A., Boyer, B., … Groenman, A. P. (2025). Research Review: Mechanisms of change and between-family differences in parenting interventions for children with ADHD – an individual participant data meta-analysis. Journal of Child Psychology and Psychiatry. Advance online publication. DOI: 10.1111/jcpp.14120
Bu sayfada yer alan bilgiler genel bilgilendirme amaçlıdır. Bireysel değerlendirme ve yönlendirme için uzman desteği almanız önerilir.